450.000 gezinnen riskeren deze zomer te moeten betalen om hun eigen zonnestroom te verkopen

Kernpunten

• Eigenaars van zonnepanelen dreigen bij veel contracten te moeten bijbetalen als ze hun stroomoverschot verkopen.

• Uit een analyse blijkt dat 75 van de 76 variabele of dynamische contracten zulke voorwaarden bevatten.

• Leveranciers willen zo hun klanten stimuleren om meer zelf te verbruiken of op te slaan.

• Ongeveer 450.000 Vlaamse gezinnen vallen onder deze contracten.

Hoe werkt het?

Stel je verkoopt een product dat eigenlijk 40 euro waard is. Je verwacht minstens een deel van die waarde terug, bijvoorbeeld 20 euro. Wat je niet verwacht, is dat je niets krijgt, of dat je zelfs nog moet betalen om het kwijt te raken.

Dat scenario speelt zich vandaag af bij gezinnen met zonnepanelen en een digitale meter.

• Voorbeeld Octa+: klanten moesten in mei tot 1 cent per kWh bijleggen voor hun eigen zonnestroom, ook al stond die nog steeds op de elektriciteitsmarkt genoteerd boven de 40 euro per MWh.

• Voorbeeld Eneco: in 2023 moesten klanten soms bijbetalen wanneer hun stroom minder waard was dan een bepaalde drempel, zelfs al noteerde de beursprijs positief.

Onderzoek: 86 contracten doorgelicht

De Vlaamse markt telt momenteel 86 terugleveringscontracten:

• 10 vaste contracten → altijd een kleine, maar positieve vergoeding.

• 76 variabele of dynamische contracten → gekoppeld aan de groothandelsprijs, maar met ingebouwde formules die kunnen leiden tot nul vergoeding of bijbetaling.

In 75 van die 76 contracten zit een clausule waardoor klanten bij lage prijzen zelf moeten opleggen, zelfs als de stroom nog waarde heeft op de groothandelsmarkt.

• 150.000 gezinnen met vaste contracten (veilig maar lage opbrengst)

• 450.000 gezinnen met variabele/dynamische contracten (risico op bijbetalen)

Waarom doen leveranciers dit?

1. Kosten balanceren: Het elektriciteitsnet moet op elk moment in evenwicht blijven. Overschotten uit zon en wind maken dat moeilijker en leiden tot steeds hogere balanceringskosten (187 miljoen euro in 2024, tegenover 15 miljoen tien jaar geleden).

2. Prijsprikkel: Door lage of negatieve tarieven te hanteren, willen leveranciers eigenaars stimuleren hun stroom zelf te verbruiken of tijdelijk op te slaan. Dit met een thuisbatterij.

Citaat van energie-expert Dieter Jong:

Conclusie

Zonnepanelen zijn en blijven een waardevolle investering, maar het louter terugleveren aan het net verliest steeds meer aan aantrekkelijkheid. Vooral bij variabele of dynamische contracten riskeren gezinnen niet enkel nulvergoeding, maar zelfs een extra kost voor hun eigen groene stroom.

Het signaal van de energieleveranciers is ondubbelzinnig: wie zelf verbruikt of opslaat, wint. Voor wie zijn investering maximaal wil laten renderen, vormt een thuisbatterij de sleutel. Daarmee kan je overschotten tijdelijk bufferen en inzetten op momenten dat de elektriciteitsprijs hoger ligt of je eigen verbruik stijgt. Zo vermijd je niet alleen onverwachte kosten, maar maak je je huishouden ook minder afhankelijk van grillige marktprijzen.

Kortom: de toekomst van zonne-energie ligt niet alleen op je dak, maar ook in je thuisbatterij.